Anita Dangazele
Cwenga Titi, wat manlik gebore is maar sedert vierjarige ouderdom as meisie leef, hoop om geskiedenis te maak as die eerste transgender vrou wat die tradisionele oorgang tot manwees (ulwaluko in IsiXhosa) onderneem.
Die 18-jarige Titi, van Qonce (voorheen King Williamstown), gaan later vandeesmaand inisiasieskool toe, nadat sy haar Graad 11-eksamen by Hoërskool Thembalethu voltooi het.
Titi sê sy het die behoefte gehad om die ervaring aan te pak weens sosiale standaarde en om as man gerespekteer te word.
“Ek lei wel my lewe as ‘n trans-vrou, maar verstaan dat ek manlik gebore is en in ons samelewing kan ‘n mens nie as man gerespekteer word as hierdie proses nie ondergaan is nie,” sê Titi.
Titi sal minstens vier weke by die inisiasieskool deurbring, waar sy onderrig sal word en geheime wysraak oor hoe ‘n Xhosa-man homself in die samelewing moet gedra.
Op die vraag hoekom sy die behoefte gevoel het om hierdie reis na manwees te onderneem terwyl sy al so lank as ‘n trans-vrou leef, sê Titi dat lewensruimte vir haar belangrik is.
Sy sê sy heg ook waarde aan tradisie en kultuur.
“Ek wil nie hierdie gewigtige aspek van ons kultuur misloop nie. Dit is vir my belangrik om deur my portuurgroep gerespekteer te word as iemand wat tradisie volg en eer, ongeag my seksualiteit,” sê Titi.
Die tiener sê sy het besef sy verskil van ander seuns teen so jonk as vierjarige ouderdom, toe sy speelgoedkarre vir poppe verruil het.
“Ek is ‘n selfopgeleide grimeerkunstenaar en het nog altyd daarvan gehou om my uit te vat en met Barbie-poppe te speel,” vertel Titi.
Titi sê sy is bewus van die feit dat daar ‘n mate van teenreaksie mag wees van diegene wat onverdraagsaam is, onder haar heteroseksuele (‘straight’) eweknieë in die bos.
“Ek verstaan dat nie almal gelukkig gaan wees as ek berg toe gaan nie, maar ek probeer ‘n kultuur skep waar lede van die LGBTQI+ gemeenskap nie van ons kultuur uitgesluit word nie,” verduidelik sy.
Mbulelo Xinana, wat die stigter van Sicebise Social Inclusion+ in Nelson Mandelabaai is, sê hulle is trots op Titi se moedigheid om haar lewe vrylik te leef, maar bekommer hulle oor haar veiligheid in die berg.
“Die LGBTQI gemeenskap in Gqeberha is trots op haar dat sy hierdie uitdaging aangepak het. Ons bewonder haar vir hierdie poging om ‘n impak in die kulturele konteks te maak,” sê Xinana.
Titi het selfs ‘n geleentheid gereël en mense genooi wat hierdie mylpaal saam met haar wil vier na haar tuiskoms volgende maand in haar voorsate se tuisdorp van Makhanda.
Hierbo: Dapper Cwenga Titi
Foto: voorsien
